Энэ оны эхний 10 сард 14,785 хүүхэд хүчирхийлэлд өртжээ

Гэр бүлийн халуун дулаан, хамгаалалгүй хүүхэд: Монголын нийгмийн өнөөгийн сорилтууд

Монгол Улсад бага насны хүүхэд хамгаалал, аюулгүй байдал өнөөдөр хамгийн нэн тэргүүнд тавигдаж буй ч, бодлогын хэрэгжүүлэлт, санхүүжилт, олон нийтийн ойлголт зэрэг олон хүчин зүйлс үүрэг гүйцэтгэж байгаа нь илэрхий байна. Хүүхдийн тусламжийн 108 дуудлагаас харахад, сүүлийн жилүүдэд хүүхэд хүчирхийлэлд өртөх тоо тасралтгүй өсөж, гэр бүлийн хүрээнд үйлдэгдэж буй гэмт хэргийн эзлэх хувь өндөр хэвээр байна.

2025 онд 1.2 сая гэр бүлийг дэмжих зорилт тавьсан улсын төсөв 2025 оны төсвийн тодотголд орсон өөрчлөлтөөр 876.8 сая төгрөгөөр буурч, нэг гэр бүлд ногдох хөрөнгө оруулалт 143 төгрөгт хүрсэн нь хүүхэд хамгаалал, гэр бүлийн хөгжилд үзүүлэх нөлөөгөөр эрдэм шинжилгээний хүрээнд эргэлзээ төрүүлж байна. Түүнчлэн, ирэх онд тус чиглэлийн төсөв 122.8 сая төгрөгөөр нэмэгдэж, нэг өрхөд ногдох хөрөнгө 123 төгрөгт хүрэхээр тооцогдож байгаа ч, энэ хэмжээ нь бодит хэрэгцээг хангахгүй байж болзошгүй юм.

Энэ байдлыг нөхөхөд, боловсрол, эрүүл мэнд, нийгмийн хамгааллын салбарын мэргэжилтнүүд гэр бүлийн боловсролыг эрчимжүүлэх, сэтгэлзүйн дэмжлэг үзүүлэх, хүний хөгжлийг нийгмийн бодлогоор хангах шаардлагатай байгааг онцолж байна. Гэвч өнөөгийн бодлого, төсвийн хөрөнгө оруулалт, хэрэгжүүлэлт нь хангалтгүй байгааг 2024 оны эцсийн мэдээллүүд илтгэнэ. Жишээ нь, сүүлийн 5 жилд цагдаагийн байгууллагад бүртгэгдсэн хүүхэд хохирсон хэрэг 2,207-д хүрч, жилээс жилд өсчээ. Үүнээс гадна, бэлгийн хүчирхийлэлд өртсөн хүүхдийн тоо ч нэмэгдэн, 2024 онд 598 хүүхэд гэмт хэргийн хохирогч болсон байна.

Түүнчлэн, насанд хүрээгүй хүмүүст үйлдэгдсэн гэмт хэрэг, тэр дундаа хүчиндэх, бэлгийн хүчирхийлэл, үр хөндөлт зэрэг асуудал ч нийгмийн сэтгэл зүй, иргэний нэр хүндэд нөлөөлөхүйц эрсдэлтэй байгааг мэргэжилтнүүд анхааруулж байна. Өнгөрсөн 5 жилд 110 орчим хүүхэд 0-7 насны ангилалд, 835 хүүхэд 14-17 насныхан бэлгийн хүчирхийлэлд өртсөн нь ялангуяа нийгмийн хамгаалал, боловсролын салбарын тодорхойгүй байдал, гэр бүлийн орчин дахь хяналт дутмаг байдлын илрэл юм.

Гэр бүлийн боловсролыг нэмэгдүүлэх, эрсдэлтэй нөхцөлд илрүүлэх, хүүхдийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор улсын хэмжээнд хэд хэдэн шинэчлэл хийхээр төлөвлөж буй ч, бодит хэрэгцээ, үр дүнд хүрч чадах уу гэдэгт олон нийт, мэргэжлийнхэн эргэлзэж байна. Тухайлбал, гэр бүлийн боловсрол олгох сургалт, нийгмийн үйлчилгээний чанарыг сайжруулах, зорилтот бүлэг рүү чиглэсэн илүү үр дүнтэй арга хэмжээг хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна.

Эцэг эхчүүдийн үүрэг, хариуцлага, гэр бүлийн боловсролыг нэмэгдүүлэх чиглэлд төрийн бодлого, нийгмийн дэмжлэг чухал болохыг шинжээчид онцолж байна. Иргэдийн зөв ойлголт, оролцоо нэмэгдэж, нийгмийн хариуцлага бүрэн хангагдахгүй бол хүүхдийн эрхийг хамгаалах хуулийн хүрээнд цаашид ч олон сорилт тулгарч болзошгүй. Тиймээс, улсын стратеги, төсөв, бодлого төлөвлөлтөд хүүхэд, гэр бүлийн аюулгүй байдал, хамгаалалтыг хамгийн чухал зорилт болгон тусгах шаардлагатай байна. Энэ чиглэлээрх шинээр боловсруулсан хөтөлбөрүүд, бодлогууд нь үр дүнгээ өгч, ирээдүйд амьдралын чанар, аюулгүй байдлыг баталгаажуулж чадах уу гэдэг нь цаашдын хамгийн гол сорилт юм.