НД-ын цахим санд хуурамч мэдээлэл оруулж, 32.2 тэрбумыг завшсан хэргийг шалгаж байна

Тагнуулын байгууллага 32.2 тэрбум төгрөгийн залилангийн схемийг илрүүллээ

Монгол Улсад сүүлийн жилүүдэд нэмэгдэж буй цахим гэмт хэрэг, хуурамч мэдээллийн ашиглалт үүсэн, эдийн засгийн эрсдэл үүсгэсээр байна. Үүний нэгэн жишээ нь Нийгмийн даатгалын цахим санд хуурамч мэдээлэл оруулах замаар их хэмжээний зээл завшсан хэрэг юм. Тагнуулын ерөнхий газар (ТЕГ) энэ чиглэлд хийсэн мөрдөн шалгах ажиллагаагаар нийт 32.2 тэрбум төгрөгийн хохирол учруулсан гэмт хэргийг илрүүлж, хэд хэдэн хүнд холбогдуулан шалгаж байна.

ТЕГ-ын мэдээллээр, тус хэрэгт Монгол Улсын иргэн “З”, “М”, “А”, “У”, “Б”, “С” зэрэг нэр бүхий гурван бүлгийн этгээд оролцсон бөгөөд тэд нь нийгмийн даатгалын цахим системд хуурамч мэдээлэл оруулж, банк, санхүүгийн байгууллагуудаас их хэмжээний зээл авах зорилготой байжээ. Шалгалтаар эдгээр хүмүүс нь эрхэлсэн ажилгүй, хөдөлмөрийн чадвараа алдаж, үйл ажиллагаа явуулдаггүй 290 иргэнээс мэдээлэл хуулбарлан авч, зорилгоороо ашигласан болох нь тогтоогдсон байна. Мөн эдгээр иргэд нь өндөр цалинтай ажил хийдэг мэтээр хуурамч баримт бүрдүүлж, эрх бүхий албан тушаалтнуудад “хахууль” өгсөн байдал илэрсэн.

Энэхүү схемийн гол зорилго нь нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлт, мэдээллийг гуйвуулан, банк, санхүүгийн байгууллагуудаас зээл авахдаа хууртах явдал байжээ. Тодруулбал, арилжааны 9 банк, банк бус санхүүгийн 88 байгууллагаас нийт 32,2 тэрбум төгрөгийн зээл олгосон бөгөөд үүний ихэнх нь хуурмаг мэдээлэлд үндэслэсэн байсан тул эдгээр санхүүгийн байгууллагууд хохирол амссан байна.

Мөрдөн шалгах ажиллагааны явцад тус схемийг зохион байгуулсан этгээдүүдийн холбогдох баримтууд, мэдээлэл илрүүлж, хуулийн дагуу хариуцлага хүлээлгэх ажиллагаа явагдаж буйг эх сурвалжийн эхэнд дурдсангүй. Гэхдээ энэ хэрэг нь цахим гэмт хэрэг, мэдээллийн аюулгүй байдал, мөнгө угаах гэмт хэргийн илрэл болохыг хууль хяналтын байгууллагууд онцолж байна.

Энэ хэргийг илрүүлсэн нь Монгол Улсад цахим гэмт хэргээс сэргийлэх, илрүүлэхэд чиглэсэн хууль эрх зүйн орчны хөгжил, мөрдөн шалгах ажиллагааны үр дүнг харуулж байна. Мөн эдийн засаг, нийгмийн бодлогын хувьд ч илүү анхаарал хандуулах шаардлагатайг дахин тодотгож байна. Тухайлбал, цахим системийн хамгаалалт, мэдээллийн үнэн бодит байдлыг хянах механизмийг боловсронгуй болгох, хариуцлага хүлээлгэсэн тогтолцоог хэрэгжүүлэх нь чухал болохыг олон улсын жишээ харуулж байна.

Цаашид мөнгө угаах, цахим гэмт хэрэгтэй тэмцэхэд чиглэсэн хуулийн зохицуулалтуудыг өргөжүүлэх, цахим хяналт шалгалтыг сайжруулах шаардлагатай бөгөөд энэ хэрэг нь үүнд томоохон сургамж болж байна. Үүнээс гадна, иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн мэдээллийн аюулгүй байдал, цахим орчин дахь хамгаалалтыг сайжруулахад онцгой анхаарал хандуулах хэрэгтэйг салбарын мэргэжилтнүүд онцолж байна.

Энэ хэрэг нь зөвхөн эдийн засгийн хохирол биш, мөн олон нийтийн итгэлцэл, цахим орчны найдвартай байдлыг хадгалах чухал сургамж болж байна. Цаашид төр, хувийн салбар хамтран ажиллаж, цахим гэмт хэрэгтэй тэмцэхэд илүү үр дүнтэй арга хэмжээ авч, нийгмийн мэдээллийн үнэн зөв эсэхийг баталгаажуулах шинэ механизм боловсронгуй болох шаардлагатай байна.