Гэрийн робот “NEO” ирэх жилээс хэрэглээнд нэвтрэхэд бэлэн болжээ: Америкийн шинэ зорилго ба хүн төрөлхтний хүлээлт

АНУ-ын технологийн салбар шинэ зүйлийн эрин үеийг хүлээн авахаар бэлтгэж байна. “1X” компанийн танилцуулсан “NEO” нэртэй гэрийн робот туслах нь өдөр тутмын гэрийн ажил, үйлчилгээг автоматжуулж, хүн амын амьдралыг хөнгөвчлөхөд чиглэж байна. Гэрийн эзэд нь одоогоор тус роботыг захиалах боломжтой бөгөөд ирэх жилээс бодит хэрэглээний зах зээлд нэвтрэх төлөвтэй байна. Гэвч энэ шинэ технологийн нэвтрэлт нь нийгэмд одоогийн бодит байдал, ирээдүйн боломжууд болон аюулгүй байдлын асуудалд олон асуулт үүсгэж байна.

Гэрийн автоматжуулалтын шинэ эрин үе эхлэж байна
АНУ-ын технологийн компани “1X” энэ онд шинэ өндөрлөгт хүрч, “NEO” нэртэй гэрийн туслах роботоо захиалгаар санал болгож эхэллээ. Энэхүү робот нь хувцас угаах, гэр цэвэрлэх, гэрэлтүүлэг асааж унтраах зэрэг өдөр тутмын энгийн үйлдлийг гүйцэтгэх чадвартай бөгөөд 20 мянган ам.долларын үнэтэй. Гэрэгийн зах зээлд нэвтрэхэд зориулсан энэ бүтээгдэхүүн нь зургаан сарын хугацаанд түрээслэх боломжтой бөгөөд сарын түрээсийн үнэ 499 ам.доллар. Үйлчилгээний энэ шинэ загвар нь ирэх жилээс эхлэн хэрэглэгчдийн гэрт хүргэгдэж, туршилтын үе шатанд орно.

Технологийн хөгжлийн түвшин ба хязгаарлалууд
“NEO” робот нь 1.55 см өндөр, 1.55 кг жинтэй бөгөөд ачааллын хувьд 1.55 кг хүртэл өргөх чадвартай. Тус робот нь бор, саарал, хар хүрэн өнгөний сонголттой бөгөөд хувцас шиг загварлаг харагдах зорилготой. Гэхдээ технологийн дэвшил хүлээгдэж буй шиг бүх үйлдлийг төгс гүйцэтгэхэд одоогоор бэлэн биш гэдгийг компанийн зүгээс онцолж байна. Эхлээд нь алсын зайнаас операторуудын тусламжийг авах шаардлагатай бөгөөд камерын тусламжтайгаар гэрийн доторх орчныг хянах, команд өгөх боломжтой. Энэ нь нууцлал, аюулгүй байдалд тодорхой эрсдэл үүсгэж болзошгүй бөгөөд эзэмшигчид аппликейшнээр дамжуулан бүх үйл явцыг хянах боломжийг олгож байна.

Хүмүүсийн хүлээлт ба шинэ технологийн нийгэмд үзүүлэх нөлөөлөл
Гэрийн роботын цоо шинэ загвар нь технологийн хөгжлийн шинэ гүүр болох хэдий ч, олон нийтийн сэтгэлзүйд янз бүрийн хандлагыг үүсгэж байна. Зарим нь энэ шинэ бүтээлд итгэж, өөрийн амьдралд нэвтрүүлэхийг хүсч буй бол, зарим нь “iRobot” эсвэл “Black Mirror” киноноос харсан хэтрүүлэг гэж үзэж байна. Түүнчлэн, “Terminator” киноны дүрслэл бодит байдалд биелэхээс айж, хүн төрөлхтөн өөрийн бүтээлтэйгээ хэрхэн харилцах вэ гэдэг асуулт хөндөгдөж байна.

Цаашид хүлээгдэж буй сорилт ба боломжууд
“NEO” роботын хөгжүүлэлт цаашид илүү бие даан ажиллах чадвартай болох зорилго тавьсан бөгөөд, технологийн дэвшлүүдийн тусламжтайгаар ирээдүйд илүү ухаалаг, хүнтэй ойрхон байхаар төлөвлөж байна. Гэвч энэ нь зөвхөн технологийн хөгжлөөр зогсохгүй, нийгмийн зөвшилцөл, хууль эрх зүйн шинэчлэл, нууцлалын хамгаалал зэрэг олон асуудлыг шийдэх шаардлагатай болно. Хүмүүсийн амьдралд эерэг нөлөө үзүүлэхийн тулд тухайн технологийг хүлээн зөвшөөрөх, хамгаалах, зохицуулах шинэ механизм хэрэгтэй болох нь тодорхой байна.

Дүгнэлт:
АНУ-д шинэ үеийн гэрийн роботын зах зээл нээлтээ хийж, ирэх жилүүдэд амьдралыг өөрчлөх шинэ боломжуудыг нээж байна. Гэхдээ технологийн шинэчлэлтэй хамт өвөрмөц аюулгүй байдал, нууцлалын асуудлууд үүсэж, нийгмийн хүлээлт, хүлээн авах хандлага зөрчилдөж магадгүй. Технологийн хөгжил нь хүн төрөлхтний амьдралыг хөнгөвчлөхийн зэрэгцээ, шинэ сорилтуудыг ч үүсгэж байгааг анхаарах хэрэгтэй бөгөөд цаашид энэ чиглэлд зохицуулалт, хяналт, иргэний оролцоо чухал болох нь харагдаж байна. Ингэснээр бид шинэ технологийг зөв ашиглаж, ирээдүйн хүн амын амьдралын чанарыг дээшлүүлэх зорилгоор ажиллах боломжтой юм.

Гэрийн аюулгүй байдалд сэтгэл зовж буй иргэдийн анхааралд: Угаарын хийн хордуулах аюулыг хэрхэн бууруулах вэ?

Угаарын хийд хордсон иргэдийн тоо нэмэгдсээр байна. Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн мэдээллээр, 2025 оны аравдугаар сарын 14-27-ны хооронд нийт 97 хүн угаарын хийн хордлогоор эмнэлэгт хандсан бөгөөд дөрвөн хүн нас баржээ. Энэ тоо нь зөвхөн бүртгэгдсэн тохиолдлууд бөгөөд бодит байдалд илүү олон иргэн хордсон байж болзошгүй байна. Тухайлбал, нас баралтын шалтгаанаар нь үзвэл, гэртээ угаартаж нас барсан байж болзошгүй тохиолдол ч бүртгэгдсэн байна.

Энэхүү аюул нь зөвхөн нийслэл хот төдийгүй орон нутгийн хэмжээнд ч нэмэгдэж байна. Сонгинохайрхан, Баянзүрх, Чингэлтэй, Сүхбаатар зэрэг дүүрэгт хамгийн олон тохиолдол бүртгэгдсэн бол, алслагдсан Налайх дүүрэгт ч мөн хэд хэдэн тохиолдол гарчээ. Түүнчлэн, Дархан-Уул, Дундговь аймгуудаас ч угаарын хийд хордсон мэдээлэл ирсэн байна. Иймээс энэ асуудал нь зөвхөн хотын эсрэг биш, бүх нутгийн хувьд нэн чухал сэдэв болоод байна.

Иргэдийн насны ангиллаар авч үзвэл, угаарын хийн хордлогын 73 хувь нь 18-аас дээш насныхан, харин 27 хувь нь 17-аас доош насныхан байна. Энэ нь насанд хүрсэн иргэд ч мөн өргөн хүрээний аюулд өртөж байгааг харуулж байгаа бөгөөд, хордлогын шалтгаан нь ихэвчлэн гэрийн яндан, халаалтын төхөөрөмжийн буруу ашиглалттай холбоотой байдаг. Түүнчлэн, тусламж үйлчилгээ үзүүлж буй байгууллагуудыг дурьдвал, цэргийн төв эмнэлэг болон Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн тусламж үйлчилгээ чухал үүрэг гүйцэтгэж байна.

Энэ төрлийн аюулын эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэхэд иргэдийн өөрсдийн хариуцлага зайлшгүй чухал. Нийгмийн эрүүл мэндийн байгууллагаас зөвлөж буйгаар, хур тунадастай өдрүүдэд яндангаа цэвэрлэж, өрх, орон сууцыг сайтар шалгах, халаалтын төхөөрөмжийн засвар, суурилуулалтад онцгой анхаарах шаардлагатай. Мөн гэртээ аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор угаарын хийн мэдрэгч төхөөрөмж суурилуулах нь үр дүнтэй арга юм.

Энэ асуудал нь зөвхөн тухайн иргэний гэр бүлийн аюулгүй байдал төдийгүй, нийгмийн нийтлэг аюулгүй байдалд нөлөөлөх учраас, төрийн байгууллага, орон нутгийн засаг захиргаа, иргэдийн хамтын ажиллагаа зайлшгүй шаардлагатай боллоо. Цаашид угаарын хийн хордлогын тохиолдлыг бууруулах зорилгоор Монгол улс олон улсын жишиг, стандартуудыг нэвтрүүлэх, орон сууцны халаалт, аюулгүй байдлын хууль эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох шаардлага бий болж байна. Түүнчлэн, иргэдэд зориулсан сургалт, зөвлөмжийг улам өргөжүүлж, хариуцлагатай хандлагыг төлөвшүүлэх нь чухал юм.

Тэгэхээр, угаарын хийн аюулгүй байдлыг хангахын тулд зөв дадал, технологийн дэвшлийг ашиглах, хамтын оролцоог нэмэгдүүлэх цаг болжээ. Энэ нь зөвхөн өнөөгийн асуудлыг шийдэхгүйгээр, ирээдүйд илүү аюулгүй, эрүүл орчинд амьдрах үндэсний зорилгоор чухал алхам болох учиртай.

Улаанбаатарын агаарын бохирдлыг бууруулах шинэ арга: Дрон нисгэж, хатуу хяналт тавина

Амьсгалын замын өвчлөл, эрүүл мэндийн олон асуудал үүсгэж буй Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлын түвшин энэ жил ч улам нэмэгдэж буйг олон улсын судалгаа, иргэдийн амьсгалын эрхтэн өвчний тоо баримт харуулж байна. Тэгвэл нийслэл энэ алдаагаа засахын тулд шинэ, технологийн дэвшилтэт арга замыг туршиж эхэллээ. Тодруулбал, агаарын бохирдлыг бууруулах зорилгоор дрон нисгэж, хяналт тавих ажлыг энэ өвлийн улиралд эхлүүлж буйгаа албаныхан мэдээллээ.

2025-2026 оны өвлийн улиралд нийслэлийн хэмжээнд 172 мянган өрх түлшний шинэчлэлд хамрагдаж, агаарын бохирдлыг 40-50 хувь бууруулах төлөвлөгөөтэй байгаа ч, иргэдийн хэрэглэж буй түлшний чанар, хяналт шалгалтын хүчин чармайлт нь онцгой ач холбогдолтой болж байна. Судалгаагаар, агаар бохирдуулж буй гол эх үүсвэрүүд нь айл өрхийн яндангаас гарах утаа (55.6 хувь), автомашин (28.9 хувь), мөн бусад газрууд (15.5 хувь). Иймээс тухайн орчинд хүний эрүүл мэндэд аюултай хорт бодис ялгардаг нь эрдэмтдийн анхаарлыг татаж байна.

Энэхүү шинэ хяналт шалгалтын арга хэмжээгээр, нийслэлийн зургаан дүүрэгт өглөөний 8-9 цаг, оройн 20-21 цагуудад дрон нисгэн, яндангаас гарах утааг илрүүлж, илэрсэн зөрчлийг ил тод болгох зорилготой. Нэг нислэгийн хугацаанд 3-4 км радиуст хяналт хийх боломжтой энэхүү технологийг ашиглан, зөвшөөрөгдсөн түлш хэрэглэж байгаа эсэхийг шалгах, зөрчлүүдийг илрүүлэх юм.

Энэ арга хэмжээг нийслэлийн Агаар, орчны бохирдолтой тэмцэх газрын дарга Д.Мөнхбаатар тайлбарлахдаа, “Зөрчил илэрсэн ААН-үүдэд гурван сая төгрөгийн торгууль ногдуулна. Харин айл өрхүүдэд анхааруулга, сэрэмжлүүлэг өгч, дахин зөрчил гаргавал захиргааны арга хэмжээ авна. Энэ нь зөвхөн энэ жил хэрэгжиж буй арга хэмжээ биш бөгөөд өмнө нь зөвшөөрөгдсөн түлшнээс өөр түлш хэрэглэсэн тохиолдол байсаар ирсэн” гэдгийг онцоллоо.

Технологийн шинэчлэл нь зөвхөн хяналтыг өргөжүүлэх төдийгүй, иргэдийг хууль зөрчихөөс сэргийлж, байгаль орчны хамгаалалд хувь нэмэр оруулах зорилготой юм. Түүнчлэн, энэ төрлийн хяналт шалгалт ирэх жилүүдэд байгаль орчны менежментийг илүү хариуцлагатай болгох, зөв хэрэглээг төлөвшүүлэхэд чухал алхам болно гэж үзэж байна. Түүнчлэн, энэ арга хэмжээ нь зөвхөн Улаанбаатар хотод хамаарахгүй, цаашид нийт Монгол Улсын хэмжээнд өргөжих магадлалтай бөгөөд технологийн боломжийг ашиглан, иргэдийн эрүүл мэндийг хамгаалах шинэ жишиг тогтоох зорилготой.

Эцэст нь, энэ шинэ хяналт, технологийн дэвшил нь зөвхөн бохирдлыг бууруулах төдийгүй, олон улсын жишигт нийцсэн хариуцлагатай байгаль орчны менежментийг төлөвшүүлэх чухал алхам болох нь тодорхой байна. Түүнчлэн, иргэдийн оролцоо, ойлголт, хариуцлага нэмэгдснээр, нийслэлийн агаарын чанар эрс сайжрах боломжтой болохыг шинжээчид дүгнэж байна. Цаашид, энэ төрлийн технологийг үр дүнтэй ашиглан, хүний эрүүл мэндийг хамгаалах, байгаль орчныг хамгаалах чиглэлээр шинэ стратеги, бодлого боловсруулна гэдгийг мэргэжлийн байгууллагууд онцолж байна.